प्रा.(डॉ.)छाया मित्तर
माजी प्राचार्या
मोबाईल:9773415469
भारत ही संतांची भूमी.असेच एक अठराव्या शतकातील संत,संत सेवालाल यांची आज,(15 फेब्रुवारी) जयंती.
संत सेवालाल,ज्यांना संत श्री. सेवालाल महाराज म्हणूनही ओळखले जाते, ते भारतातील एक प्रमुख धार्मिक आणि समाजसुधारक होते. तो बंजारा समाजाचा होता, जो परंपरेने भटक्या विमुक्त गटाचा होता. सेवालाल यांना समाजातील उपेक्षित आणि शोषित वर्गाच्या उन्नतीसाठी केलेल्या प्रयत्नांसाठी ओळखले जाते.
शूरवीर लढवय्या ‘गोरराजवंशी बंजारा’ समाजातील प्रख्यात सतगुरूआणि भारतीय समाज सुधारक होते. क्रांतिसिंह सेवालाल महाराज यांचा जन्म 15 फेब्रुवारी 1739 रोजी आंध्र प्रदेशातील अनंतपूर जिल्ह्यातील गुट्टी तालुक्यातील गोलाल डोडी गावात झाला. ते गाव आता सेवागड या नावाने ओळखले जाते.
त्यांची शिकवण निसर्ग आणि माणूस यांच्याशी जवळीक साधणारी होती.तसेच ती समतेची होती.जंगल आणि पर्यावरणाचे रक्षण करा, कोणालाही किंवा कोणत्याही प्रकारात भेदभाव करू नका, सन्मानाने आयुष्य जगा, दुसऱ्यांना वाईट बोलू नका, इजा करु नका, स्त्रियांचा सन्मान करा, काळजी करू नका.संकटाला निर्भयपणे तोंड दया, धैर्यवान आणि आत्मविश्वासपूर्ण जीवन जगा.पाण्याचे रक्षण करा आणि तहानलेल्यांना पाणी द्या.कधीही पाणी विकण्याचा व्यापार करू नका. ते सर्वात मोठे पाप आहे,असे त्यांचे मत होते.
18व्या शतकात कर्नाटकात जन्मलेल्या सेवालाल यांना जातीयता आणि भेदभावाशी सामना करावा लागला आणि त्यांनी त्यांच्या समुदायाला भेडसावलेल्या आव्हानांना सामोरे जावे लागले.त्यामुळे त्यांनी जातीभेद आणि जाचक सामाजिक प्रथांनाकडाडून विरोध केला. सामाजिक न्यायाच्या इच्छेने प्रेरित होऊन त्यांनी सकारात्मक बदल घडवून आणण्याच्या मोहिमेला सुरुवात केली.
संत सेवालाल यांनी बंजारा समाजाच्या हक्क आणि सन्मानासाठी बंजारा समाजाला जागृत केले.त्यांनी शिक्षण, सामाजिक समता आणि एकता या समतावादी मूल्यांवर विशेष भर दिला.त्याच्या शिकवणींचे मूळ करुणा आणि साधेपणा होते.
कालांतराने, संत सेवालाल यांच्या कार्याचा सर्वत्र प्रभाव पडू लागला.प्रचार आणि प्रसार यामुळे त्यांना लक्षणीय अनुयायी मिळाले.”लिंगायत बंजारा” म्हणून ओळखले जाणारे त्यांचे अनुयायी त्यांचा आदर करतात. त्यांचा वारसा सामाजिक न्याय आणि समतेसाठी झटणाऱ्यांसाठी प्रेरणास्थान आहे.
अशा या समतावादी विचाराच्या महान संताचा मृत्यू वयाच्या केवळ 34 व्या झाला,ही गोष्ट मोठी चटका लावणारी आहे.
संपूर्ण महाराष्ट्रातील घडामोडी व ताज्या बातम्या तसेच जॉब्स/शैक्षणिक/ चालू घडामोडीवरील वैचारिक लेख त्वरित जाणून घेण्यासाठी आमच्या व्हाट्सअँप चॅनलला Free जॉईन होण्यासाठी या लिंकला क्लीक करा
तसेच खालील वेबसाईटवर Click करा
दैनिक जागृत भारत
