मतदान नव्हे, मताधिकार

आपल्या देशात दरवर्षी कुठे ना कुठे निवडणुका होत असतात—ग्रामपंचायतीपासून ते देशाच्या सर्वोच्च संसद असलेल्या लोकसभेपर्यंत. प्रत्येक निवडणूक हा लोकशाहीचा उत्सव मानला जातो, परंतु गेल्या काही वर्षांपासून, विशेषतः इव्हीएमच्या वापरामुळे, काही पक्षांनी निवडणूक प्रक्रियेत संशयाचे वातावरण निर्माण केले आहे. यामुळे मतांचे मूल्य आणि मतदारांचा अधिकार यावर परिणाम होत आहे, जो लोकशाहीच्या सुदृढतेसाठी चिंताजनक आहे.

मताधिकाराचे महत्त्व आणि संघर्ष

अमेरिका सारख्या जुनी लोकशाही असलेल्या देशातही महिलांना मताधिकाराचा हक्क मिळवण्यासाठी मोठा संघर्ष करावा लागला. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी जगातील अनेक देशांच्या घटनांचा अभ्यास करून, भारतीय संविधानात सर्वांसाठी समान अधिकार सुनिश्चित केले. आपल्या संविधानातील सर्वसमावेशकता आणि प्रत्येक नागरिकाला दिलेला मताधिकार हा बाबासाहेबांच्या दूरदृष्टीचे प्रतीक आहे. बाबासाहेबांच्या कष्टांनी तयार झालेले हे संविधान आजही संपूर्ण जगात आदराने पाहिले जाते.

मताधिकार: संविधानिक जबाबदारी

जेव्हा भारतीय नागरिक २१ वर्षे( आज १८ वर्ष )पूर्ण करतो, तेव्हा त्याला मताधिकाराचा अधिकार मिळतो. हे केवळ अधिकार नसून, एक मोठी जबाबदारी आहे. मत देणे म्हणजे दान देणे नाही. दान दिल्यानंतर त्याचा हिशोब घेतला जात नाही, परंतु मताधिकार बजावताना हा हक्क एक मोठी जबाबदारी म्हणून पाहिला पाहिजे. राजगोपालाचारी यांनी बाबासाहेबांना एकदा विचारले होते की, “तुम्ही अनपढ आणि गरीब लोकांना मताधिकार दिला आहे, परंतु जेव्हा आम्ही त्यांचे मत विकत घेऊ, तेव्हा काय कराल?” यावर बाबासाहेबांनी उत्तर दिले की, “हो, आमचे लोक आज अनपढ आहेत, परंतु एकदा का त्यांना शिक्षण मिळालं, तर ते त्यांच्या मतांचे मूल्य समजून घेतील आणि त्यावेळी तुमच्यासारख्या लोकांना त्यांच्याकडून मतं मागावी लागतील.”

मताधिकाराचा योग्य वापर

मतदान हा केवळ प्रक्रियेचा एक भाग नाही, तो एक संविधानिक अधिकार आहे, ज्याचा योग्य वापर प्रत्येक नागरिकाने केला पाहिजे. मतदान न करता, आपण लोकशाही प्रक्रियेत सहभागी होणार नाही, तर निवडून आलेल्या प्रतिनिधींवर टीका करण्याचा किंवा त्यांना प्रश्न विचारण्याचा नैतिक अधिकार आपल्याला राहणार नाही. मतदारांनी आपला मताधिकार जबाबदारीने बजावला तरच लोकशाही मजबूत होईल आणि योग्य प्रतिनिधी निवडून येतील.

प्रबोधन आणि जबाबदारी

वृत्तपत्रे, माध्यमे, आणि नागरिकांनी “मतदान” हा शब्द न वापरता “मताधिकार” शब्दाचा प्रचार करणे आवश्यक आहे. मताधिकार हा एक हक्क असून त्याचा योग्य तो वापर प्रत्येकाने करावा. यामुळे लोकशाही मजबूत होईल आणि देश अधिक सशक्त होईल.

निष्कर्ष

मताधिकार हा संविधानाने आपल्याला दिलेला अमूल्य हक्क आहे. हा हक्क म्हणजे केवळ मतदान नव्हे, तर आपले मत साक्षेपाने देण्याची जबाबदारी आहे. प्रत्येक निवडणूक ही देशाच्या भविष्याचा एक महत्त्वाचा भाग आहे, आणि आपण त्यात सहभागी होणे ही आपली नैतिक आणि संविधानिक जबाबदारी आहे. त्यामुळे, मत देताना आपले मताचे महत्त्व ओळखा, आणि देशाच्या विकासासाठी योग्य प्रतिनिधी निवडून द्या.
महाराष्ट्रातील परिस्थिती पाहता ओबीसी, वंचित, मुस्लिम, बहुजन समाजाला योग्य न्याय, आरक्षण अबाधित राखण्यासाठी वंचित बहुजन आघाडीला पर्याय नाही.
संदेश प्रसारक
अशोक तुळशीराम भवरे.
संविधान प्रचारक/प्रसारक सिडको, नांदेड.
🇮🇳🇮🇳🇮🇳🇮🇳🇮🇳🇮🇳🇮🇳🇮🇳🇮🇳🇮🇳🇮🇳

संपूर्ण महाराष्ट्रातील घडामोडी व ताज्या बातम्या तसेच जॉब्स/शैक्षणिक/ चालू घडामोडीवरील वैचारिक लेख त्वरित जाणून घेण्यासाठी आमच्या व्हाट्सअँप चॅनलला Free जॉईन होण्यासाठी या लिंकला क्लीक करा

तसेच खालील वेबसाईटवर Click करा
दैनिक जागृत भारत