इस्रायल आणि पॅलेस्टाईनमध्ये इतकं वैर का आहे? समजून घेऊया.

1. हिंसेची सुरुवात कशी झाली?

7 ऑक्टोबरला हमासने दक्षिण इस्रायलवर केलेल्या हल्ल्यामध्ये सुमारे 1,200 लोकांचा मृत्यू झाला आणि अनेकांना ओलीस ठेवण्यात आलं.

या हल्ल्याच्या प्रत्युत्तरात इस्रायलने गाझापट्टीवर हल्ला केला आणि त्यातही सुमारे 1,000 पॅलेस्टाईनचे नागरिक मारले गेले.

इस्रायलच्या पंतप्रधानांनी हमासचा पराभव करून मध्यपूर्वेचं रुपडंबदलण्याची शपथ घेतलीय. त्यानंतर 9 ऑक्टोबरला इस्रायलच्या संरक्षण मंत्र्यांनी गाझा पट्टीला वेढा घातला आणि त्या भागात जाणारं पाणी, वीज, इंधन, अन्न सगळं काही रोखल्याची घोषणा केली.

2. अन्न, पाणी, वीज तोडल्यामुळे काय घडतंय?

गाझापट्टीत राहणाऱ्या 80% लोकांना आंतरराष्ट्रीय मदतीची गरज होती आणि आता इस्रायलने केलेल्या नाकेबंदीमुळे तेथील परिस्थिती अधिकच बिकट झालीय.

गाझामध्ये सुरु असलेला एकमेव वीजनिर्मिती प्रकल्प इंधन संपल्यामुळे बंद पडलाय आणि आता रोज दवाखान्यात दाखल केल्या जाणाऱ्या जखमींना जनरेटवर अवलंबून राहावं लागत आहे.

काही दवाखान्यांमध्ये असणाऱ्या इंधनाचा साठा थोडाच वेळ चालू शकेल आणि नंतर या दवाखान्यांमध्ये वीज नसेल.

इस्रायलने गाझाला होणारा पाणीपुरवठा बंद केल्यामुळं तिथे राहणाऱ्या सहा लाख लोकांना पिण्याचं पाणी मिळणार नाहीये. गाझापट्टीतल्या पाण्याच्या पंपांना आणि सांडपाण्यावर प्रक्रिया करणाऱ्या प्रकल्पांना देखील इंधनाची गरज भासणार आहे.

3. गाझामध्ये विजेचा पुरवठा का थांबवला आहे?

हमासने केलेल्या हल्ल्याच्या आधीच गाझामध्ये राहणाऱ्या लोकांना वीज मिळत नव्हती. दिवसाला फक्त तेरा तास वीज असायची आणि त्यानंतर तिथे संपूर्ण काळोख असायचा असं संयुक्त राष्ट्रांच्या अहवालात सांगितलं आहे.

गाझाला होणाऱ्या एकूण विजेच्या पुरवठयापैकी दोन तृतीयांश पुरवठा हा इस्रायलकडून होत होता. उर्वरित विजेसाठी गाझा पट्टीत असलेलं एकमेव वीजनिर्मिती केंद्र वापरलं जायचं.

या दोन्ही स्रोतांकडून मिळालेली वीजही तिथे राहणाऱ्या लोकांसाठी अपुरीच होती. एकूण मागणीच्या सुमारे निम्मी वीज गाझामध्ये राहणाऱ्या लोकांना दिली जात होती.

4. गाझामध्ये नेमके किती लोक राहतात आणि त्यांची घरं कशी उध्वस्त झाली आहेत?

जगातील सर्वाधिक लोकसंख्येची घनता असणाऱ्या प्रदेशांमध्ये गाझाचा समावेश केला जातो.

गाझापट्टीतील प्रत्येक चौरस किलोमीटरमध्ये सुमारे 5,700 लोक राहतात. म्हणजेच काय तर लंडनमध्ये जेवढी लोकसंख्येची घनता आहे तेवढीच गाझामध्येसुद्धा आहे. पण गाझाच्या मुख्य शहरात प्रत्येक चौरस किलोमीटरमध्ये सुमारे 9,000 लोक राहतात.

गाझाच्या एकूण लोकसंख्येपैकी सुमारे 75% पेक्षा जास्त लोकांनी निर्वासित म्हणून त्यांची नोंद केल्याचं संयुक्त राष्ट्रांनी सांगितलं आहे.

5. गाझातून बाहेर पडण्याचा मार्ग शिल्लक आहे का?

या युद्धातून वाचण्यासाठी गाझा पट्टी सोडून जाण्याचा प्रयत्न करणाऱ्या लोकांसमोर फारसे मार्ग उपलब्ध नाहीयेत.

गाझा पट्टीच्या उत्तरेला असणारी इरेझ सीमा इस्रायलने अनिश्चित काळासाठी बंद केलीय आणि दक्षिणेकडे इजिप्तला लागून असणाऱ्या राफा सीमेवरही इस्रायलने बॉम्बहल्ला केल्याने सीमा ओलांडून इजिप्तमध्ये जाण्याचा हा मार्गदेखील 9 आणि 10 ऑक्टोबरला इजिप्तने बंद केला होता.

6. गाझातल्या आरोग्यव्यवस्थेवर किती ताण पडलाय?

गाझाच्या सार्वजनिक आरोग्यव्यवस्थेवर नेहमी ताण असतो. वारंवार खंडित होणारा वीजपुरवठा आणि वैद्यकीय उपकरणांच्या टंचाईमुळे या आरोग्य सुविधांवर वाईट परिणाम होतो.

यासोबतच गाझापट्टीमध्ये अनेक आरोग्य सुविधा आणि तज्ज्ञ डॉक्टरच उपलब्ध नाहीयेत.

इस्रायल आणि इजिप्तने केलेली नाकाबंदी, वेस्टबँक मधून काम करणाऱ्या पॅलेस्टाईन सरकारकडून आरोग्य व्यवस्थेवर होणारा अत्यल्प खर्च, आणि पॅलेस्टाईनच्या प्रशासनामध्ये सुरु असलेल्या अंतर्गत वाद या प्रमुख तीन कारणांमुळे गाझा पट्टीतली आरोग्यव्यवस्था मोडकळीस आल्याचं संयुक्त राष्ट्रांनी सांगितलं आहे.

7. गाझा पट्टीत शेती किंवा मासेमारी करता येते का?

संयुक्त राष्ट्रांच्या आकडेवारीनुसार गाझामध्ये राहणाऱ्या सुमारे 13 लाख लोकांना पुरेसं अन्न मिळत नाही. अन्नाची गरज भागवण्यासाठी आयातीवर अवलंबून असणाऱ्या या लोकसंख्येला मदतीची गरज आहे.

ऑगस्ट 2023 मध्ये केरेम शालोम आणि रफाहमार्गे इजिप्त आणि इस्रायलने गाझामध्ये जाण्याची परवानगी दिलेल्या एकूण 12,000 ट्रकपैकी 22% ट्रकमधून अन्न पुरवठा केला गेला होता.

संपूर्ण महाराष्ट्रातील घडामोडी व ताज्या बातम्या तसेच जॉब्स/शैक्षणिक/ चालू घडामोडीवरील वैचारिक लेख त्वरित जाणून घेण्यासाठी आमच्या व्हाट्सअँप चॅनलला Free जॉईन होण्यासाठी या लिंकला क्लीक करा

तसेच खालील वेबसाईटवर Click करा
दैनिक जागृत भारत